Նախարարությունների և գերատեսչությունների միավորումն ու տարանջատումը պետական բյուրոկրատիաների սովորական պրակտիկա է, հատկապես ավտորիտար և պոպուլիստական ռեժիմներում:
Ռուսաստանում նախկին Կրթության և գիտության նախարարության փոխարեն ստեղծվել են երկուսը` Լուսավորության և Բարձրագույն կրթության և գիտության նախարարությունները: Նման միավորում և տարանջատում ԽՍՀՄ-ի և Ռուսաստանի պատմության մեջ, ինչպես նաև հետխորհրդային հանրապետություններում տեղի է ունեցել բազմիցս, այդ թվում՝ ոչ վաղ անցյալում։ Անցյալ դարի ութսունականներին միավորվեցին երեք նախարարություններ՝ Բարձրագույն կրթության և միջնակարգ հատուկ կրթության նախարարությունը, Լուսավորության նախարարությունը և Մասնագիտական-տեխնիկական կրթության պետական կոմիտեն։
Նախարարությունների և գերատեսչությունների համախմբումն ու տարանջատումը պետական բյուրոկրատիայի սովորական պրակտիկա է։ Դա տեղի է ունենում ըստ կարգի համաձայն, որը ես անվանում եմ «Ճոճանակի օրենքը»: Իմ կարծիքով, սա ցանկացած բյուրոկրատական համակարգի հիմնարար օրենքներից է, բայց դա հատկապես ակնհայտ է ավտորիտար և պոպուլիստական ռեժիմներում։ Ճոճանակը թեքվել է մեկ ուղղությամբ՝ պետք է միավորել նախարարությունները կամ գերատեսչությունները։ Հիմնավորումը՝ կառավարման օպտիմալացում, հաղորդակցության ուժեղացում, ավելի լավ համակարգում, կրկնությունների վերացում, անձնակազմի և կառավարման և այլ ծախսերի կրճատում և այլն։
Ճոճանակը թեքվել է մյուս ուղղությամբ՝ անհրաժեշտ է առանձնացնել և ստեղծել ինքնավար կառույցներ։ Հիմնավորումը՝ ավելի լավ պրոֆիլային մասնագիտացում կառավարման ոլորտում, ավելի մեծ նպատակային կողմնորոշում, սերտ կապ առաջնային օղակների հետ, բյուրոկրատական ընթացակարգերի կրճատում և այլն: Դե, հետո ամեն ինչ նորից հակառակն է, ցիկլը կրկնվում է:
Շատ բյուրոկրատական համակարգեր չեն կարող յոլա գնալ առանց այս «Ճոճանակի»: Եվ դժվար թե նրանց առանձնապես մտահոգի դրանում ներգրավված օբյեկտների իրական ինքնավարությունը և դրանց կառավարման գործունեության արդյունավետությունը: Ես այս տեքստը տեղադրել եմ շատ տարիներ առաջ: 2018 թվականից նույնը տեղի է ունենում Հայաստանում։ Մենք գիտենք, թե քանի նախարարություն է միավորվել։ Հիմա նույն պատմությունն է այսպես կոչված Ակադեմիական քաղաքի հետ:
Comments