Լեռնային Ղարաբաղ. մոռացված է աշխարհի կողմից

Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունում հումանիտար աղետ է մոլեգնում. Չնայած այսօր դա խելագար է հնչում, այն մնում է փաստ։ Երկրները, որոնք պետք է քաղաքակիրթ լինեն, իրականում ոչինչ չեն անում՝ փրկելու առանց սննդի, դեղորայքի և այլ առաջին անհրաժեշտության 120,000 մարդկանց։ Ահա թե ինչ են գրում այդ մասին գերմանական Die Zeit թերթի թղթակիցները.

Լեռնային Ղարաբաղ. մոռացված է աշխարհի կողմից

Վերջին մեկ ամսվա ընթացքում Ադրբեջանը սովամահ է եղել Լեռնային Ղարաբաղի անկլավին։ Ամեն ինչի պակաս կա՝ սնունդ, բենզին, դեղորայք։ Գալիք աղետի մասին

Ալիսա Բոթա և Մարիա Միտրով

Նորացվել է 2023 թվականի օգոստոսի 10-ին

Լեռնային Ղարաբաղում հայերը կրկին ու կրկին ցույց են տալիս շրջափակման դեմ՝ այստեղ՝ հուլիսի 29-ին։ Ներկայացված պատկերները պատկանում են Ստեփանակերտում բնակվող լուսանկարիչ Անի Բալայանին։ © Անի Բալայան

Ինչպե՞ս եք անվանում, երբ տարածաշրջանը կտրված է աշխարհից, երբ դեղերն այլևս չեն անցնում, և հիվանդները կարող են ոտքով գնալ կլինիկա, քանի որ շտապօգնության մեքենաներ և գրեթե չկան մեքենաներ առանց անհրաժեշտ բենզինի։ Երբ սուպերմարկետների դարակները դատարկ են, երբ մարդիկ առավոտ շուտ հացի համար ժամերով հերթ են կանգնում ու դեռ չեն ստանում: Ե՞րբ են աճում վիժումները, քանի որ հղի կանայք այլևս չեն խնամվում: Երբ շներն ու կատուները թափառում են փողոցներում, քանի որ նրանց տերերը բավականաչափ չեն ուտում և լքում են կենդանիներին: Լեռնային Ղարաբաղից տարրական դպրոցի ուսուցչուհի 23-ամյա Նինան այսպես է ասում. «Մենք դանդաղ ցեղասպանության ականատեսն ենք»:

Ահա թե ինչի միջով են անցնում հայերը Լեռնային Ղարաբաղի անկլավում, որը տասնամյակներ շարունակ վիճաբանության առարկա է դարձել Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև: Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին և նրա երդվյալ թշնամու՝ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևին իրենց հազվագյուտ համատեղ ելույթներից մեկում լսողը դժվար թե կարողանար դուրս գալ դարերի պատմական դոգմատիզմի կույտից։ 1991 թվականին անկլավը, որն այժմ գրեթե ամբողջությամբ հայկական է, իրեն հռչակեց անկախ Արցախի Հանրապետություն, բայց միջազգայնորեն ճանաչված չէ. Միջազգային իրավունքի համաձայն՝ տարածքը պատկանում է Ադրբեջանին։ Միաժամանակ, թվում է, թե հաստատվում են այնտեղ ապրող հայերի մտավախությունները՝ ամբողջ աշխարհը հիմա տեսնում է, թե ինչ աղետ կլինի, եթե դրանք լինեն Ադրբեջանի կազմում։

Շուկայում © Անի Բալայան

Ում հետ էլ խոսեք այս օրերին Լեռնային Ղարաբաղում՝ լինի դա տարրական դպրոցի ուսուցչուհի Նինան, ուսուցչուհի Զարուհի Գրիգորյանը, մանկաբույժ Քրիստինե Աղաջանյանը, թե Գեղամ Ստեփանյանը՝ Լեռնային Ղարաբաղում մարդու իրավունքների հանձնակատարը, միշտ լսում եք 20-րդ դարի սարսափելի խոսքերը՝ ցեղասպանություն. , էթնիկ զտումներ, ցեղասպանություն. Ահա թե ինչպես են տուժողները նկարագրում ոչ միայն իրենց քաղցը, իրենց աղետալի մատակարարման վիճակը։ Նրանք իրենց տառապանքը կապում են 1915 թվականի պատմական փորձի հետ, երբ Օսմանյան կայսրությունը գերմանացիների օգնությամբ ոչնչացրեց մինչև մեկուկես միլիոն հայերի։

Մարդը զարմանում է Լեռնային Ղարաբաղի հայ երիտասարդների ընտրած այս խոսքերի ուժի վրա: Զգացեք այն հակասությունը, որն առաջանում է ներկայիս դժբախտությունը պատմական այս մակարդակի հասցնելու փորձի մեջ։ Եվ ևս մեկ բան՝ ադրբեջանցի դիկտատոր Ալիևը սպառնում է «անջատողականներին», որ կամ պետք է ապրեն ադրբեջանական դրոշի տակ, կամ պետք է հեռանան։ Մեկ ամիս է՝ նա անկլավում սովամահ է արել մինչև 120 հազար հայ։ Երբ հայերը վախենում են պատմության կրկնությունից, նրանք բարձրաձայն խոսում են իրենց գործի մասին: Բայց դա նաև անկեղծ մտավախություն է արտահայտում, թե ինչ նշանակություն կունենա իրենց համար ադրբեջանական բռնապետության ներքո կյանքը։

Շրջափակումը սկսվել է դեկտեմբերին՝ ի սկզբանե քողարկվելով որպես իբր ադրբեջանցի բնապահպան ակտիվիստների բողոք. այժմ Ադրբեջանի վերահսկողության տակ գտնվող տարածք կարելի է հասնել Հայաստանից միայն մեկ ճանապարհով՝ Լաչինի միջանցքով: Ադրբեջանցիներն արգելափակել են. Այնուհետև նրանք անցակետ դրեցին. ի վերջո, ռուսական զորքերի մատակարարումները և Միջազգային Կարմիր Խաչի մարդասիրական օգնությունը թույլատրվեցին, ինչպես նաև հիվանդների տեղափոխումը: Բայց արդեն մեկ ամիս է անցել։ Լեռնային Ղարաբաղը մեծ մասամբ կտրված է աշխարհից. Այս հոդվածի նկարագրությունները հիմնված են թակարդում գտնվող մարդկանց հետ հարցազրույցների վրա: Նրանց տեղեկությունները չեն կարող ճշտվել, բայց համահունչ են այն ամենին, ինչ մարդասիրական կազմակերպությունները վերջերս հայտնել են տեղում իրավիճակի մասին:

Մանկաբույժ Քրիստինե Աղաջանյան Ստեփանակերտից, երկու երեխաների մայր.

«Շարունակում եմ հաշվել՝ ինչքա՞ն սնունդ է մեզ մնում։ Քանի՞սն են բավարար: Քույրս չորս երեխա ունի, նա արդեն չգիտի, թե ինչ պատրաստի նրանց համար։ հետո վաղ առավոտյան ժամերով հերթ կանգնեք հացի համար: Ինչ-որ մեկին ոչինչ չի մնացել։ Համացանցում փոխանակման առաջարկներ եք անում՝ աղ առաջարկեք, նավթ փնտրեք։ Փողը գրեթե ոչինչ չարժե»:

Օմբուդսմեն Գեղամ Ստեփանյան.

«Ադրբեջանցիները քաղցն օգտագործում են որպես զենք իրենց քաղաքական նպատակներին հասնելու համար։ Բռնի ենթարկել Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդին. Ադրբեջանն ուզում է գրավել այս տարածաշրջանը՝ առանց այնտեղ գտնվող հայ բնակչության»։